“Ik ben geen ambassadeur voor het onderwijs, ik ben een ambassadeur voor het speciaal onderwijs.” Voor Joost van Rijt kwamen ‘honderdduizend paden’ samen toen hij zijn plek als docent vond. Hij houdt zich bezig met traditionele en innovatieve techniek en koos voor het speciaal onderwijs, omdat zijn werk hier véél meer inhoudt dan het overdragen van vakkennis.
Joost van Rijt
Van klusser en coach tot docent
“Ik vind mijn werk fantastisch leuk! Vandaag was echt een pittige dag. Dat heb je soms, dan willen ze niet. Dat is net even wat anders dan in het regulier onderwijs”, lacht Joost. Hij stroomde een paar jaar geleden in het onderwijs in. Hij studeerde ooit Cultureel Maatschappelijke Vorming en werkte in de evenementenbranche. “Daar heb ik van alles begeleid, van 9 tot 1.000 man. Voor groepen staan, kon ik dus al.”
Hij zei de evenementenbranche geleidelijk aan vaarwel, toen zijn eigen klusbedrijf steeds groter werd. “Uiteindelijk heb ik mijn eigen huis gebouwd.” Hij volgde ook een coachopleiding tot NLP Master. “Op de inhoud kijken naar de persoon: wat beweegt je, wat zit er achter het gedrag dat je laat zien?” Na 10 jaar maakte Joost een optelsom: “Klussen, voor groepen staan, coachingsvaardigheden. Dat leek me best nuttig voor het onderwijs.”
Joost kwam een vacature tegen bij Briant, voor speciaal onderwijs. “Dit vormde niet alleen een uitdaging qua technische vaardigheden, maar juist ook op het gebied van pedagogische vaardigheden. Dat vond ik nog interessanter: in het speciaal onderwijs help je jongeren echt verder. Deze jongeren hebben hulp nodig, een liefdevolle arm, een steun en toeverlaat en vertrouwen. Je brengt ze ook nog vaardigheden bij.”
Traditionele techniek en innovatie
Toen Joost aan zijn lesbevoegdheid ging werken, kwam hij de opleiding Science & Technology aan de Fontys Hogeschool van Tilburg tegen. “Daarbij combineren ze techniek met nieuwe innovatieve technologie.” Hij zit nu in de afrondende fase van zijn vierjarige studie. “Dan ben ik eindelijk officieel docent. Na vier jaar ervaring in het speciaal onderwijs voel ik me al lang zo.”
De opleiding slaat een brug tussen innovatie en techniek. En dat vertaalt Joost ook naar de klas. “Dat maakt het voor leerlingen ontzettend interessant. We maken met een plotter gave bestickering of we graveren afbeeldingen met een laser.” In het keuzevak 3D-vormgeving en realisatie leren jongeren bijvoorbeeld ook 3D-printen. “Ook dat kun je aansluiten op traditionele techniek. Neem een vogelhuisje: je maakt de achterkant van plaatmateriaal. Voor de voorkant gebruik je dan een lasersnijder, waardoor je met verschillende lagen een molen kan vormgeven met allerlei details: raampjes of wieken, noem het maar op.”
Improvisatievermogen
Het speciaal onderwijs is een vak apart, benadrukt Joost. “Een lesvoorbereiding is leuk, maar die kan ik meestal binnen een seconde in de prullenbak gooien. Hier komen ze niet gewoon binnen en dan gaan we beginnen. Ze komen binnen en dan moet je eerst peilen. Hoe komen ze binnen? Is iedereen blij? Is er iets gebeurd in de pauze, of is er niks aan de hand? Als je dat niet checkt, ben je ze al kwijt bij de deur.”
Joost past zijn plannen dan ook altijd aan het moment aan. “We zijn bij techniek met projecten bezig, maar soms loopt het even niet lekker. Dan ga je in gesprek. En soms gaan we dan even iets anders doen. Je moet bij deze doelgroep flexibel zijn. Dus ook zover boven je stof staan dat je altijd kunt improviseren.”
‘Ik gun hen óók die kans’
“Op de opleiding leer je over de driehoek relatie-competentie-autonomie. Bij ons is relatie het allerbelangrijkste. Je moet de leerlingen écht zien.” Hij haalt een anekdote aan van een leerling die als héél druk wordt gezien. “Die jongen wordt veel gepest. Zijn eerste copinggedrag (hoe iemand omgaat met problemen of stress) is om heel aanwezig te zijn. Maar als je elke les begint met hem een paar minuten échte aandacht te geven, dan daalt zijn stress en heftigheid enorm. Daarvoor moet je je leerlingen wel leren kennen.”
Hoewel Joost merkt dat er vooroordelen over het speciaal onderwijs bestaan, wil hij juist opkomen voor de leerlingen. “Deze jongeren verdienen het echt. Zij hebben het nog harder nodig dan anderen om aandacht en liefde te krijgen. Het is soms bizar welke verhalen voorbijkomen. Vaak zijn er dingen die hen ervan weerhouden de volle potentie uit zichzelf te halen. Zij hebben de juiste sturing en liefde en aandacht nodig om daar ook te komen. Dat is echt heel lastig. Als je toch een klein beetje het verschil kunt maken, waardoor ook zij straks een rol kunnen spelen in de maatschappij, dan winnen we.”